Petrala

Usaimenak eta usainek denboran eta espazioan urrunera eramaten gaituzte instant batean. Hitz batzuek ere ahalmen horixe daukate. PETRALA hitzak aitona Gabinoren irudia ekartzen dit edo neu eramaten nau harengana. "Aittitte, konteu Pernando Amezketarrarena!" Eta berak enegarrenez kontatzen zidan erbiarena edo petralarena.
Gabino Gezuraga gizon irakurria zen gaztetan eta horrexegatik herrian, Muxikan, udaleko kargu bat ere izan zuen, idazkariarena edo. Pernandoren ipuinak liburu batean irakurrita zituen eta haietako hainbat kontatzen zizkidan ume txikia nintzelarik. Ni ez nintzen sekula aspertzen haren ipuinekin, hainbat eta hainbatetan entzun nizkion arren. Etxeko atari aurrean esertzen zenerako han nengoen ni, berriz ere erbiarena eta beste batzuk eskatu eta entzuteko prest. Liburu hori galdua edo izango zuen ordurako, nik ez nion sekula ikusi, behintzat. Pernando Amezketarra. Bere ateraldi ta gertaerak izenekoa izango zen seguruenik, 1925ean Gregorio Mujikak argitaratua. Web orri honetan topatu dut eta petralarena 53 zenbakiduna da: klasikoak.armiarma.com : 

53 SARTU BITEZ!... 

Pernando bazetorren Tolosatik etxera, bere asto beltxa aurrean zuala. Olarainera iristean, bi damatxo arkitu zituan; oek astoari begira jarri ziran, eta lokarriak min eman ez zezakion isets-ondoan zeuzkan trapu zarrak ikustean, asi ziran parrez.
         —Zu, Pernando —galdetu zioten zirikatzeagatik— astoak isats-azpian daukan oial orren kana bakoitza, zenbatean saltzen dezu?
         —Ori bera ez dago saltzeko, andratxo. Baña ori baño obeak badauzkat denda-barruan... Sartu bitez...
         Eta astoari isetsa goi-goraño jasoaz, bidea erakutsi zien.

Hala ere petrala hitza bera ez da agertzen pasadizo horretan, perifrasi batez adierazten da (lokarriak min eman ez zezakion isets-ondoan zeuzkan trapu zarrak) nahiz eta etxean guztiz hitz arrunta genuen. Hiztegietan bilatzen hasi eta, harrigarria!, guk ematen diogun adierarik ez dagoela ikusi dut, bai beste batzuk, ordea. Ikus ADOREZ hiztegiak dakarrena:

 Petral: 1 izond. sinvergüenza, desvergonzado/da, insolente, descarado/da; ez daki ixilik egoten, hau bai ume petrala!: no sabe estarse callado, que niño tan sinvergüenza. 2 iz. (Eraik.) viga, correa; nola esan diezaiokezu inori 'utz begian daukaan lasto-izpia ateratzen', zuk zeurean zur-petrala daukazula?: ¿cómo puedes decir a otro 'déjame que te saque la pajita que tienes en el ojo', teniendo tú en el tuyo una viga?. 3 iz. (zaldiak) correa, ventrera, cincha. 4 orillo, borde de la ropa, bajo, borde, orillo, ruedo; Jesusen petrala ukitzeaz sendatu zitzaion odoljarioa: con tocar el orillo de Jesús se le curó la hemorragia.

Pegaso

Hara, irudi hau dauka buruan Erromulok berari buruz. Zaldi angloarabiarren parekotzat dauka bere burua. Errealitate krudelak ekarriko du dagokion lekura, aurrerago edo atzerago.
Ez dakit norberaren burua handitzat eukitzeak onurarik dakarren. Ongi dago autoestimua goian izatea, baina goitik erori eta min handia hartzeko arriskua dauka horrek.
Hegoa gainean jarri zaionean bere ametsak sutu eta hegaldatu egin dira. Pegasus zaldi beltza sentitu da belardi gainetik hegaz doala edo tximeleta koloreduna, aurrean hegal bi eta atzerago Hegoa duela.
Astakirtena halakoa, petrala ez bada, gero!

Elaiak

Irailarekin eskolara hasteko edo bueltatzeko ordua heldu da. Goizean goizik nagi batzuk atera eta habia beroa utzi behar da eskolara edo Institutura joateko.
Enarak ere horretan ari dira. Haientzat ere bizitzako eskola gogorra da. Aita-amek ekarriko mokadu gozoez ondo elikatu eta haien animo eta bultzadaz lagundurik lehen hegaldietan saiatu behar dira, berehala, habia utzi berri, urruneko lurraldeetara abiatzeko. Datorren udaberrian, kukuaren kantuaz batera, hemen izango ditugu berriz, iratzargailua bezain zintzo.
Zer den naturaren ahala! Zein liluragarri egiten zaigun haren indar geldiezina! Geu ere elaien eta astoen pareko izango ginake haien pareko garela onartuko bagenu. Batzuek, ordea, naturarekin bat egin beharrean, hau etsaia bailitzan, menderatu egin nahi dute haren gainetik jarri nahirik, edo natura loturetatik, lotura naturaletik, askatu beharra sentitzen dute, agian eskolan edo etxean ikasi duten etika edo morala derrigorrean aplikatuz. Erromulok ere harrokeria eta hantustea besterik ez du eta bere burua handitzat dauka, angloarabiartzat edo dauka bere burua, antza, asto umil eta soil bat besterik ez denean.

Erromuloren dialektika

Guduzelaian bakea da orain nagusi. Ez gara hemen hasiko bitarteko gertakariak zehazten, dela Aieteko Adierazpena, direla Lizarra-Garazi edo Loiolako elkarrizketak. Normaltasunera iritsi gara, Bakea eta Normaltasuna zer diren jakiterik ez badago ere. Irudietakoa normala bada, normaltasuna lortu dugu.

Erromulo bere onera etorri denean buruaz pentsatzen hasi da berriro eta erakutsi digu amagandik txikitan ikasitakoaz baduela oraindik buruan gordeta. Aparejua aurrean ikusi duelarik platoniko xamar jarri eta ustekabean bota dio Patxikori: "Ni gurdiarekin nahikoa lan eginda niagok. Orain apareju hori heuk jarri ezak eta neuk egingo diat arre atzetik" Patxiko zer erantzun ez zekiela geratu da hasieran, baina azkenean topatu du erantzuna: "Jabea beti duk jabe eta astoa beti asto". Astoa, ordea, ez da atzean gelditu: "Ezin diagu betikoan geratu aurrerakuntzarik nahi badugu. Dialektikaren legeak dioenez aurkakoen arteko liskarretik zetorrek hobekuntza, tesiaren eta antitesiaren arteko sintesi bat bilatu beharra diagu progresioa lortzeko. Txandaka egin behar duk lana hemen, ez diat beti antitesia izan nahi". Patxikok, baina zuhurki aurpegiratu dio: "Bazekiat errekako ura inoiz ez dela ur bera izaten, baina erreka beti duk erreka, nagusia nagusi eta menpekoa menpeko.
Azkenean Lindarengan topatu dute sintesia, Linda izango da aperejatua. Eta Erromulok zer egingo du?